Mam alimenty ale i tak nie płaci. Niealimentacja

Przestępstwo  z art. 209 kodeksu karnego prowadzone jest jedynie na wniosek uprawionej osoby. Czy przed założeniem sprawy o karnej o uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego musi być prowadzona sprawa o egzekucję alimentów u komornika ? Odpowiedź na to pytanie jest negatywna. Jedyne przesłanki jakie należy spełnić zawarte są w treści art. 209 kodeksu karnego.

Statystycznie

W związku z nowelizacją prawa karnego w 2017 r. przepis dotyczący dotyczący niealimentacji uległ zmianie. Zagrożenie karą za ten czyn zostało zwiększone.  Zmieniła się również jego treść. „Zwrot ciążący z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązek opieki” zastąpiono bardziej szczegółowym i zrozumiałym „zwrotem obowiązek alimentacyjny”. Usunięto zapis „uporczywie”. Zmiany przepisów doprowadziły do zwiększenia liczby składanych zawiadomień na Policję i do Prokuratury. W 2017 r. liczba wszczętych postępowań to 45 338 w Polsce, skazania 8499 (96,1%), umorzenia 241 (2,7%),94 (1,1%). Dla porównania w 2020 r. liczba postępowań wszczętych w Polsce w to 71 656 a liczba przestępstw stwierdzonych to 41 135. 

Jakie są przesłanki do założenia sprawy karnej z art. 209 k.k ?
  1. Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego czyli zobowiązany nie płaci w żaden sposób ani na konto bankowe ani gotówką do rąk.
  2. Tytuł prawny z którego wynika obowiązek zapłaty alimentów
  3. Nie płaci alimentów a kwota zaległości to co najmniej 3 pełne okresy zapłaty
  4. Jeśli świadczenie nie jest okresowe a nie płaci już ponad 3 miesiące

Kto może zgłosić sprawę:

  • Dłużnik pozbawiony alimentów jednak musi być pełnoletni
  • Rodzic jako przedstawiciel ustawowy w imieniu małoletniego dziecka
  • Organ pomoc społecznej
Zagrożenie karą

Kto popełni czyn z art. 209 k.k podlega grzywnie, karzę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. To do Sądu finalnie należy decyzja o wymiarze kary. Kara jednak może być wyższa gdy osoba uchylająca się od obowiązku alimentacyjnego, narazi osobę uprawnioną do alimentów do braku możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Osoba ta podlega wtedy grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do dwóch lat.

Jak założyć sprawę o niealimentację ?

Sprawa rozpoczyna się na wniosek. Możemy to zgłosić na Policji lub Prokuraturze a najlepiej w miejscu zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub miejsca zamieszkania osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. W jaki sposób składamy wniosek ? Ustnie lub na piśmie.  Aby złożyć ustne zawiadomienie będą potrzebne:

  • dane osoby uprawnionej do alimentacji
  • dane osoby zobowiązanej do alimentacji
  • tytuł prawny orzeczenia alimentów
  • opis szczegółowy obowiązku alimentacyjnego – jaka wysokość ,od kiedy powinny być płacone alimenty, jaka zaległość
  • warto również ująć uzasadnienie dlaczego nie płaci, jakie próby kontaktu, czy próby egzekucji były podjęte

Z  opowieści klientów zauważyłam, że ustne złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia jest dla nich stresujące. Klienci wskazywali, że nie zawsze czują się komfortowo na Policji, że nie wszystko co mówią jest zapisywane tak jakby oni chcieli. Dlatego też praktycznym i mniej stresującym sposobem jest złożenie zawiadomienia na piśmie. Możemy wtedy skorzystać z pomocy prawnika, który doradzi nam jak sporządzić prawidłowo pismo.

Skutki założenia sprawy o niealimentację

Jeśli  zachodzą przesłanki do wypełnienia znamion czynu zabronionego zostanie wszczęta sprawa. Zobowiązany do płacenia alimentów złoży wyjaśnienia w sprawie. Jeśli wpłacimy w całości dług alimentacyjny ustawodawca daje możliwość na odstąpienie od wymierzenia kary. 

Dając sposobność do odstąpienia od wymierzania kary ustawodawca chciał zwiększyć skuteczność w egzekwowaniu długów alimentacyjnych w Polsce. Do takich przesłanek nie należy brak chęci na utrzymywania kontaktów osoby uprawnionej do alimentacji ( małoletniego dziecka) z osobą zobowiązana do alimentów (rodzic). Obowiązek alimentacyjny gdy wynika z orzeczenia sądowego lub tez innego tytułu prawnego ma być regulowany niezależnie od tego czy dzieci chcą kontaktu z rodzicem czy też nie zabiegają lub nie chcą go.

Założenie sprawy karnej może zwiększyć możliwości na odzyskanie długu alimentacyjnego. Tylko w tej procedurze karnej ustawodawca przewidział również karę pozbawienia wolności z tytułu niealimentacji. Takiej kary nie ma w skutek prowadzenia egzekucji u komornika. To do nas należy wybór, prawo nie narzuca kolejności drogi prawnej w tym przypadku. 

Adwokat Klaudia Gąsior 

Instagram –  @rozwodowamapa  

*Statystyka 

* Dane Policji