Czy porzucenie rodziny może doprowadzić do pozbawienia władzy rodzicielskiej ?
Władza rodzicielska rodziców nad małoletnim dzieckiem
obejmuje obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
W poprzednich wpisach poświęconych władzy rodzicielskiej opisywałam prawa i obowiązki rodziców – Władza rodzicielska w pytaniach i odpowiedziach. Mając to na uwadze zajmowaliśmy się sytuacjami w których Sąd może podjąć decyzję o ograniczenie władzy rodzicielskiej. Jeśli chcielibyście wrócić do tej tematyki zapraszam do wpisów w tym miejscu – Ograniczenie władzy rodzicielskiej w praktyce.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem
Rodzice po urodzeniu dziecka posiadają pełnię praw rodzicielskich. Dlatego też, kwestia pozbawienia jednego lub obojga rodziców władzy rodzicielskiej jest tematem poważnym oraz wielopłaszczyznowym.
Kto może wystąpić z wnioskiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej ?
- z urzędu (w skutek zawiadomienia Powiatowego Centrum Pomocy w Rodzinie , Placówka edukacyjna do której uczęszcza dziecko, Policja, Placówka medycznej, która udzielała pomocy dziecku, Prokurator)
- na wniosek- drugi rodzic
Co mówi ustawa o pozbawieniu władzy rodzicielskiej ?
- Brak możliwości wykonywania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem z powodu trwałej przeszkody
- Rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w rażący sposób zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka
- Gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem
Orzecznictwo Sądu Najwyższego:
„Według utrwalonego zapatrywania doktryny i judykatury przez trwałą przeszkodę, uniemożliwiającą wykonywanie władzy rodzicielskiej, należy rozumieć taki układ stosunków, który wyłącza sprawowanie przez rodziców władzy rodzicielskiej na stałe w tym sensie, że albo według rozsądnego przewidywania nie można ustalić czasu trwania tego układu albo – co najmniej – że układ ten będzie istniał przez czas długi.” (postanowienie SN z dnia 2.06.2000r., II CKN 960/00)
„Nadużywanie alkoholu, uprawianie przestępczego procederu i uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka są wystarczającą przyczyną pozbawienia władzy rodzicielskiej na podstawie art. 111 § 1 k.r.o.” (postanowienie SN z dnia 12.01.2000r., III CKN 834/99)
„Dokonując wykładni przepisu art. 111 § 1 k.r.o., trzeba mieć na uwadze, że do pozbawienia władzy rodzicielskiej upoważniają sąd tylko takie zaniedbania obowiązków względem dziecka, które mogą być ocenione jako rażące. Muszą to być poważne zaniedbania bądź zaniedbania o mniejszej wadze, które nabierają cech niepoprawności i uporczywości. W przepisie art. 111 § 1 k.r.o. chodzi o zaniedbania rodziców, które cechuje uporczywość, niepoprawność i nasilenie złej woli.” (postanowienie SN z dnia 19.06.1997r., III CKN 122/97)
Praktyczne ujęcie:
W związku z powyższym trwałą przeszkodą w wykonywaniu władzy rodzicielskiej może być porzucenie rodziny. Jednak dla zobrazowania sytuacji nie mówimy tu o takiej sytuacji , gdy któryś z rodziców ze względu na rozstanie wyprowadza się z domu. Mówimy tu o trwałym i celowym porzuceniu kontaktu z dzieckiem. Braku interesowania się dzieckiem oraz braku wypełniania obowiązków związanych z władzą rodzicielską. Do takich obowiązków należy również utrzymywanie małoletniego dziecka. Dlatego też do przesłanek zaliczamy również brak łożenia na utrzymanie dziecka a w szczególności wypełnienie znamion czynu zabronionego, którym jest nie alimentacja. Często przed pozbawieniem władzy rodzicielskiej Sąd podejmuje decyzję na wniosek lub z urzędu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej rodzicowi lub rodzicom. Czy wyrok o pozbawieniu władzy rodzicielskiej przekreśla sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem na zawsze ? Nie. Istnieje postępowanie w Sądzie, którego celem jest wykazanie, iż jeśli ustały przeszkody uniemożliwiające sprawowanie władzy rodzicielskiej taki wyrok można zmienić i odzyskać władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem.
Brak władzy rodzicielskiej nie zwalnia rodzica z obowiązku utrzymywania dziecka a tym bardziej płacenia alimentów.
Rodzic bez władzy rodzicielskiej zachowuje możliwość kontaktu z dzieckiem. Brak władzy rodzicielskiej odnosi się do decyzyjności rodzica w wychowaniu dziecka, wpływie na jego światopogląd, edukację , wybór szkoły. Sądem właściwym do rozpatrywania sprawy o pozbawienie władzy rodzicielskiej lub jej odzyskanie będzie Sąd miejsca zamieszkania małoletniego dziecka.
Jeśli pojawiają się nadal pytania w temacie władzy rodzicielskiej i jej ograniczeń zapraszam do kontaktu
Adw. Klaudia Gąsior
Instagram – @rozwodowamapa