Zasady i procedura adopcji w Polsce

Adopcja kierunek podmiot właściwy.

Przysposobienie dziecka odbywa się przez Ośrodek Adopcyjny. W Biuletynie Informacji Publicznej znajdziemy ośrodki adopcyjne występujące w danym województwie. Listę Ośrodków Adopcyjnych w Polsce możemy znaleźć również tu  w Wykazie Ośrodków Adopcyjnych w Polsce. 

Ważną informacją jest to, iż rodzice czyli Kandydaci do przysposobienia mogą zwrócić się do wybrane przez siebie ośrodka adopcyjnego w całej Polsce. Rodziców nie ogranicza ich miejsca zamieszkania.

Procedura Adopcji

Zaczynamy oficjalne od złożenia dokumentów przez Kandydatów.  Dokumenty można pobrać ze stron internetowych ośrodków adopcyjnych. Takie dokumenty są do pobrania również na Stronie Ośrodka Adopcyjnego w Rzeszowie.

Etap – analizy kandydatów do adopcji

Po złożeniu dokumentów rozpoczyna się wstępna analiza kandydatów ich kwalifikacji osobistych i motywacji do adopcji.

W jaki sposób ?

Poprzez rozmowy z rodzicami dokonuje się pierwszej diagnozy pedagogiczno – psychologicznej, badania psychologiczne oraz wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania rodziców. Nie jest określona z góry ilość spotkań. Następnie sporządzana jest opinia psychologiczna i opinia pedagogiczna dla rodziców. Jest to opinia wstępna.

W przypadku uzyskania pozytywnej opinii rodzice kierowani są na dalszy etap szkolenia.  Negatywna opinii nie przekreśla z góry adopcji na zawsze. Rodzice są informowani jakie działania powinni podjąć aby mogli w przyszłości ubiegać się o adopcję.

Jakie kryteria są brane pod uwagę do wydania wstępnej opinii ?
  • pełna zdolność do czynności prawnych,
  • warunki bytowe dla dziecka, stałe źródło utrzymania
  • nie są chorzy na chorobę wykluczająca prawidłowe sprawowanie opieki nad dzieckiem- stosowane zaświadczenie lekarskie
  • nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej, ani władza rodzicielska nie była ograniczana
  • odpowiednie kwalifikacje osobiste (zapewnienie stabilnego środowiska wychowawczego, emocjonalnego, sprzyjającego rozwojowi dziecka)
Szkolenie dla kandydatów do przysposobienia dziecka

Podczas szkolenia rodzice otrzymują wiedzę prawną dotycząca przysposobienia – adopcji dziecka w Polsce. Program szkolenia to cykliczne spotkania w Rzeszowie jest ich dziewięć. Zajęcia są praktyczne. Dlatego stosuje się różne metody aktywności. Szkolenie ukierunkowane jest na kształtowaniu kompetencji rodzicielskich oraz pomocy dziecku adopcyjnemu po doznanych stratach. Cykl szkolenia kończy indywidualne spotkanie z kandydatami.

Kwalifikacje na rodzinę adopcyjną.

Zespół pracowników Ośrodka Adopcyjnego wydaje opinię kwalifikacjach osobistych i tym samym kwalifikuje na rodzinę adopcyjną. Znów w przypadku wyniku negatywnego rodzice są informowani jakie działania powinni podjąć aby w przyszłości ubiegać się o adopcję. Jako czynniki wpływające na decyzję wymienia się udział w szkoleniach organizowanych przez Ośrodek Adopcyjny oraz kwalifikację osobiste w zakresie oceny czy rodzice będą wywiązywać się z obowiązków osoby przysposabiającej.

Oczekiwanie i zgłoszenie dziecka do adopcji 

Nie ma prawnego terminu oczekiwania na zgłoszenie się dziecka do adopcji dla kandydatów. Dla każdego jest to indywidualny czas. Często jest on uzależniony od tego czy rodzice oczekują na jedno dziecko czy na rodzeństwo oraz czy został wskazany wiek dziecka.

Ośrodek Adopcyjny otrzymując informację o zgłoszeniu dziecka kwalifikującego się do przysposobienia przygotowuje całość dokumentacji dziecka dotyczącą w szczególności:

  • sytuacji prawnej, rodzinnej i zdrowotnej dziecka
  • sporządza diagnostykę pedagogiczna i psychologiczną dziecka

Po zakwalifikowaniu dziecka do procesu adopcji kolejnym krokiem jest dobór rodziny adopcyjnej. Pracownicy Ośrodka Adopcyjnego w dobrze rodziny adopcyjnej winni kierować się predyspozycjami osobowościowymi kandydatów, ich gotowością do akceptacji informacji o stanie zdrowia dziecka, rozwoju i pochodzeniu dziecka, wieku kandydatów na rodziców oraz ich miejscem zamieszkania.

Spotkanie kandydatów z dzieckiem

Po zaakceptowaniu informacji o dziecku i wyrażaniu gotowości do kontaktu z dzieckiem przez kandydatów przychodzi czas na zorganizowanie pierwszego spotkania. Do spotkania dziecka z kandydatami dochodzi w miejscu jego aktualnego pobytu. W spotkaniu oprócz dziecka i kandydatów udział bierze również osoba reprezentująca dziecko, pracownik Ośrodka Adopcyjnego. Jeśli kandydaci podejmują decyzję o przysposobieniu dziecka dalsze spotkania ustalają samodzielnie jednak Ośrodek
Adopcyjny sprawuje nadzór nad przebiegiem kontaktów kandydatów i dziecka.

Postępowanie sądowe w sprawie o przysposobienie

Wniosek o przysposobienie składają kandydaci do Sądu za pośrednictwem Ośrodka Adopcji. Do czasu zakończenia postępowania Sąd może określić sposób i okres przebywania przysposabiających z osobą przysposabianą. W polskim prawie wyróżniamy rodzaje przysposobienia:

1. Przysposobienie pełne-

W wyniku tego rodzaju przysposobienia powstaje pokrewieństwo między dzieckiem a małżonkami, którzy go adoptują. Dotyczy to również pokrewieństwa z rodziną małżeństwa. W tym przypadku następuje zerwanie więzi z rodziną biologiczną dziecka. To przysposobienie dopuszcza zmianę nazwiska dziecka oraz zmianę aktu urodzenia. Oprócz wniosku rodziców w zakresie zmiany nazwiska Sąd opiekuńczy wysłucha również zdania dziecka. W tym rodzaju przysposobienia dopuszczalna jest zmiana aktu urodzenia dziecka.

2. Przysposobienie całkowite –

Określane również jako przysposobienie pełne nierozwiązywalne. Taki sposób przysposobienia występuje gdy rodzice biologiczni podpisują zgodę blankietową na adopcje dziecka przez wskazania osoby przysposabiającej, gdy rodzice biologiczni nie żyją lub są nieznani. Jest nierozwiązywalne. Dziecko przysposobione pod każdym względem traktowane jest jakby było dzieckiem naturalnym małżonków.

3. Przysposobienie niepełne

W tym rodzaju przysposobienia dziecko traci więzi jedynie z rodzicami biologicznymi nie zaś z całą rodziną. Najczęściej ten tym przysposobienia ma to miejsce w sytuacjach gdy rodzice nie są w stanie pełnić opiekę nad dzieckiem jednak dziecko jest dalej związane ze swoimi krewnymi.

Kto może przysposobić ?

Jeśli mówimy o przysposobieniu wspólnym to prawo polskie dopuszcza je jedynie dla małżonków. Nie oznacza to zakazu przysposobienia przez jedną osobę samotną.

Liczba osób przysposobionych w 2021 w Polsce jak wskazuje Ministerstwo Sprawiedliwości w roku 2710 w tym osób przysposobionych blankietowo jedynie 415. Gdy dziecko ukończy 13 lat jego zgoda brana jest pod uwagę. Podczas kwalifikacji zwraca się uwagę również na zasadę nierozdzielania rodzeństwa oraz na działania zmierzające do łączenia rodzeństwa, które jest rozdzielone.

Warto dodać, iż  główną zasada adopcji, jest działania dla dobra dziecka oraz zasada doboru rodziny do dziecka a nie odwrotnie o czym warto pamiętać. 

adw. Klaudia Gąsior 

Instagram –  @rozwodowamapa