W poprzednim wpisie omówiliśmy pojęcie władzy rodzicielskiej.
Dziś skupimy się na jednej z form ingerencji we władze rodzicielską pomiędzy rodzicem a małoletnim dzieckiem. Jest nią ograniczenie władzy rodzicielskiej.
W Polsce po pierwsze warto zapamiętać, iż o ograniczeniu władzy rodzicielskiej zdecyduje zawsze finalnie Sąd.
Następnie przejdźmy do kolejnego pytania kiedy Sąd może o tym zdecydować – gdy dobro dziecka jest zagrożone. W poprzednim wpisie również omawialiśmy czym jest dobro dziecka.
Idąc dalej mamy dwa rodzaje ograniczenia.
-
Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej złożony przez rodzica – statystycznie w większej ilości takie wnioski są składane do Sądu
-
Ograniczenie władzy rodzicielskiej z urzędu – wtedy zawiadomienie do Sądu jest złożone przez Prokuraturę lub Policję).
Ograniczenie władzy rodzicielskiej będzie nieść za sobą konsekwencje w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, o którym orzeknie Sąd. Jakie mówi o tym art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Spróbujemy zatem po kolei rozważyć każde z nich.
1. Sąd może zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego zachowania w szczególności do :
- pracy z asystentem rodziny
- formy pracy z rodziną
- skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego
- skierować rodziców do placówki lub specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem
- wskazać rodzicom stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem kontroli wydanych zarządzeń
Co to oznacza w praktyce ?
Asystent rodziny ma za zadanie współpracować z rodziną. W praktyce pomoc może polegać na przeprowadzi ćwiczenia jak prawidłowo rozmawiać z dziećmi, podpowie jak udzielić pomocy w zwiększeniu zainteresowania sytuacją szkolną dzieci, może pomóc w poszukiwaniu pracy i utrzymaniu zatrudnienia. Poszuka kontaktu ze stowarzyszeniami i fundacjami , które działają na rzecz dzieci i rodziny.
Placówka wsparcia dziennego jest przy każdej gminie. Udział dziecka w zajęciach w placówce wsparcia dziennego jest nieodpłatny. Placówkami wsparcia dziennego są również świetlice środowiskowe. Jeśli jest prowadzona w formie opiekuńczej ma za zadanie zapewnić dzieciom opiekę osoby dorosłej , realizować działania wychowawcze oraz w szczególności pomagać dzieciom w nauce. Pełni również role miejsca, które ma za zadanie zorganizować dzieciom czas wolny w formie zabawy, zajęć sportowych i rozwijania ich zainteresowań.
Sąd może wysłać również strony na terapie rodzinną do psychologa zakreślać im termin do odbycia takiej terapii.
2. Określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu. Może również poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun.
Co to oznacza w praktyce ?
Sąd określa takie działania wymieniając je oraz wskazuje czy mają one charakter doraźny czy trwały. Jakiego rodzaju mogą to być czynności ? Może to być zobowiązanie do skierowania dziecka do placówki medycznej szpitala, sanatorium lub na leczenie stomatologiczne dzieci. Do takich czynności może należeć również zgoda zastępująca zgodę rodzica na wykonanie koniecznego zabiegu operacyjnego, transfuzje krwi. Spotkać się możemy również z nakazem rodzicom lub jednemu z nich złożenia wniosku o ściganie sprawcy przestępstwa dokonanego na szkodę dziecka. Warto podkreślić, iż ingerencja sądu jest niezależna od zawinienia rodzica i dotyczy dobra dziecka oraz jego zagrożenia.
3. Poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego.
Warto w tym miejscu podkreślić, iż Sąd w toku postępowania w Sądzie może wydać postanowienie również przed zakończeniem sprawy o poddaniu wykonania władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora sądowego również na czas trwania postępowania sądowego.
Co to oznacza w praktyce ?
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości określa szczegółowo uprawienia i obowiązku kuratorów sądowych. Należą do nich:
- Zaznajomienie się z aktami sprawy oraz uzyskanie informacji od ośrodków takich jak MOPS czy wobec rodziców i dzieci były stosowane już jakieś formy wsparcia dla rodziny, opisane powyżej lub nadzór kuratora.
- Kurator powinien bezzwłocznie nie później niż w ciągu 7 dni nawiązać kontakt z dzieckiem
- W rozmowie z podopiecznym wyjaśnić jego prawa i obowiązki oraz ustalić terminy na wizyty kuratora w miejscu pobytu dziecka
- Zaplanować wobec podopiecznego odziaływania profilaktyczno- resocjalizacyjne i opiekuńczo- wychowawcze. Powyższe realizuje przy współpracy z rodziną dziecka.
- Udziela dziecku pomocy w organizowaniu nauki , czasu wolnego również w zakresie podstawowych czynności życia codziennego – np. w przypadku rozwiązania trudności żywieniowych.
- Współdziała z organizacjami , instytucjami i stowarzyszeniami , których celem jest pomoc podopiecznym.
Kurator z wizyt sporządza sprawozdanie , które powinno mieć w treści wskazania w zakresie diagnozy środowiskowej, jakie zamierzenia resocjalizacyjne są zaplanowane. Powinien wskazać na metody prowadzenia nadzory, jakie warunki osobiste i bytowe ma dziecko. Przekazać do Sądu zadania do realizacji z podopiecznym, prognozę na przyszłość resocjalizacyjną oraz podać od kogo ma źródła informacji o podopiecznym. Sąd może zlecić kuratorowi zarząd majątkiem małoletniego jednak powinno to zostać wymienione wprost przez Sad. Rodzice mogą wystąpić do Sądu z wnioskiem o uchylenie nadzoru kuratora nad wykonywaniem władzy rodzicielskiej.
4. Skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi.
W praktyce oznacza to:
Przygotowanie zawodowe może przybierać formę nauki zawodu. Będzie mieć to na celu przygotowanie do pracy oraz otrzymanie właściwego dyplomu, który potwierdzi nabyte umiejętności. Egzamin zawodowy może dotyczyć m.in zawodów: fryzjer, sprzedawca, kucharz, piekarz, cukiernik, przetwórca mięsa, ślusarz, elektryk, murarz- tynkarz, monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie, elektromechanik pojazdów samochodowych, mechanik pojazdów samochodowych, stolarz.
5. zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Sąd może powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych. Sąd może również zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.
Jest to najbardziej doraźny dla rodziców środek ograniczenia władzy rodzicielskiej. Sąd w pierwszej kolejności powinien rozważyć możliwość umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej dopiero później zarządzić o umieszczeniu dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Podkreślenia wymaga fakt, iż piecza zastępcza ma charakter tymczasowy. Nie jest to trwały stan i może zostać przerwany jeśli ustąpią przyczyny tej formy ograniczenia władzy rodzicielskiej. Rodzice mogą wystąpić z takim wnioskiem do Sądu opiekuńczego.
Jeśli mają Państwo pytania w zakresie tej tematyki zapraszam do kontaktu.
W kolejnym wpisie będziemy kontynuować temat ograniczenia władzy rodzicielskiej. Skupimy się na rodzaju ograniczenia władzy rodzicielskiej na wniosek drugiego rodzica.
Adw. Klaudia Gąsior
Instagram – @rozwodowamapa